Konkurs Wieniawskiego to najstarsze tego typu skrzypcowe święto na świecie – po raz pierwszy został zorganizowany w 1935 roku. Jest jednym z najbardziej prestiżowych konkursów skrzypcowych na świecie i jedną z najważniejszych polskich marek kulturalnych. Przeznaczony jest dla skrzypków do 30. roku życia i odbywa się co pięć lat w Poznaniu. Wydarzenie jest oddaniem hołdu polskiemu wirtuozowi i kompozytorowi Henrykowi Wieniawskiemu (1835 – 1880) i zostało zainicjowane w setną rocznicę urodzin patrona. To prawdopodobnie także pierwszy wśród wciąż organizowanych na świecie konkursów muzycznych, w których od samego początku mogły brać udział kobiety.
Muzyczna siła kobiet
Już w pierwszej edycji w 1935 roku w Konkursie zwyciężyła Francuzka Ginette Neveu. Kobiet nie brakowało też w gronie laureatów w kolejnych latach. Znalazły się wśród nich m.in. słynna Wanda Wiłkomirska, Kaja Danczowska, Jadwiga Kaliszewska, Alena Baeva, Bomsori Kim czy Veriko Tchumburidze. W tym roku aż 27, czyli zdecydowanie ponad połowę wszystkich zakwalifikowanych uczestników stanowiły kobiety
i dwie skrzypaczki znalazły się wśród trojga finalistów. Pierwszą nagrodę przyznano Hinie Maedzie (Japonia), której poziom gry rósł sukcesywnie przez cały czas trwania turnieju, kulminując w finałowym wykonaniu Koncertu Brahmsa. II miejsce zajęła pochodząca z Kazachstanu skrzypaczka Meruert Karmenova,
a III miejsce – Quingzhou Weng, uczący się w Niemczech 21-latek z Chin. Trzy równorzędne wyróżnienia otrzymali także Hana Chang, Jane Cho i Dayoon You.
Patron – poeta skrzypiec
Patron Konkursu – Henryk Wieniawski, zwany ostatnim wirtuozem romantyzmu, był słynącym z fenomenalnej techniki skrzypkiem, pełnym pasji pedagogiem
i niezwykle barwną postacią. Opisywany był jako poeta skrzypiec i przeszedł do historii muzyki jako wielki liryk. Kompozycje Wieniawskiego są wciąż aktualne i zajmują ważne miejsce w repertuarze wybitnych światowych muzyków, którzy inspirując się jego kompozycjami, wprowadzają do nich nowe konteksty i nowoczesne brzmienia. Po raz pierwszy konkurs jego imienia odbył się w 1935 roku w Warszawie. Inicjatorem międzynarodowych spotkań młodych skrzypków był bratanek Henryka, Adam Wieniawski, a organizatorem Warszawskie Towarzystwo Muzyczne. Kolejne edycje miały się odbywać co pięć lat, jednak plany przerwała II wojna światowa. Drugi konkurs zorganizowany został po 17 latach, w 1952 roku, w Poznaniu. Od tej chwili konkurs odbywa się regularnie co pięć lat w Auli Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
W konkursie biorą udział najlepsi młodzi skrzypkowie z całego świata, zafascynowani jego wieloletnią tradycją i wyjątkową atmosferą. Wśród laureatów nagród i wyróżnień przyznanych na przestrzeni lat byli m.in. Dawid Ojstrach i Ida Haendel.
Rekordowe zainteresowanie
Odbywający się raz na pięć lat konkurs ze względu na pandemię w tym roku był szczególnie oczekiwany – odbył się po sześcioletniej przerwie. Tegoroczna edycja cieszyła się rekordowym zainteresowaniem – do zmagań konkursowych zgłosiło się aż 224 skrzypków z 34 krajów. Zwycięstwo w konkursie oznacza dla nich szansę na międzynarodową karierę. Spośród wszystkich zgłoszeń jury wyłoniło 41 uczestników, wśród których znalazło się siedmiu Polaków. Tegoroczne eliminacje odbywały się w całości online na podstawie przesłanych przez kandydatów nagrań czterech utworów z obowiązkowego programu, pozbawionych poprawek i cięć montażowych. Komisji przewodniczył pochodzący z Francji Augustin Dumay – znakomity skrzypek, wykładowca Queen Elisabeth Music Chapel w Brukseli oraz dyrygent współpracujący z Królewską Orkiestrą Walonii, regularnie występujący
z najlepszymi orkiestrami świata. Dodatkowo w składzie komisji zasiadali: Daniel Stabrawa – polski skrzypek i dyrygent, pierwszy koncertmistrz Filharmoników Berlińskich, oraz Madeleine Carruzzo – szwajcarska skrzypaczka i członkini Filharmonii Berlińskiej.
Początki wielkiej kariery
Konkurs odbył się w Poznaniu w dniach 7–21 października, w Auli Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Gala wręczenia nagród i koncert laureatów odbyły się 21 października, a dwa dni później w Filharmonii Narodowej w Warszawie miał miejsce uroczysty II Koncert Laureatów. Pula nagród regulaminowych w konkursie wynosiła 115 tys. euro. Zdobywczyni I nagrody otrzymała 50 tys. euro. Laureaci 16. Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego udadzą się w trasę koncertową, na którą złoży się 30 koncertów w Polsce i 30 za granicą. Zwycięzca Konkursu wystąpi z orkiestrami w Niemczech, we Francji, w Czechach, Bułgarii, Czarnogórze, Chorwacji, Słowenii, Estonii, na Łotwie i Litwie. Zagości ponadto w krajach Azji, obu Ameryk i Afryki. Odwiedzi takie jak sale jak Salle Gaveau w Paryżu, National Concert Hall w Tajpej, Seoul Art Center, Muziekgebouw Eindhoven czy też Akademia Liszta w Budapeszcie.
